جمعه ۳۰ آبان ۹۹ | ۱۳:۱۳ ۳۳ بازديد
ديابت نوعي بيماري مزمن است كه در آن بدن نمي‌تواند از گلوكز استفاده و يا آن را ذخيره كند. گلوكز نوعي قند است كه اگر در خون جمع شود باعث بالا رفتن قند خون ميشود.
ديابت يك بيماري گا‌ها خاموش است كه حتي خود فرد هم از مبتلا بودن به آن مطلع نيست. به‌دليل اهميت زياد اين بيماري، ۱۴ نوامبر به عنوان روز جهاني ديابت مشخص شده است و همين بهانه‌اي شد تا امروز در اين مطلب قصد داريم به موضوع بيماري ديابت بپردازيم.
ديابت چيست؟
در بدن ما هورموني وجود دارد به‌نام انسولين كه قفل سلول ها را باز كرده و سبب مي شود كه گلوكز وارد سلول شده و به مصرف انرژي برسد. ديابت وقتي حادث مي شود كه در بدن ما انسولين كافي براي وارد كردن گلوكز بداخل سلول ها وجود نداشته باشد. اين سبب مي شود كه گلوكز در خون تجمع بيابد و در اصطلاح مي گوئيم كه قند خون افزايش پيدا كرده است.
دو نوع اصلي از اين بيماري وجود دارد؛ ديابت نوع ۱ و نوع ۲ به جز اين دو نوع اصلي به پيش‌ديابت و ديابت بارداري نيز مي‌توان اشاره كرد.
نوع ۱: كه در آن بدن يا انسولين توليد نمي‌كند و يا اينكه انسولين كم توليد ميكند. فقط ۱۰-۵ درصد ديابت‌ها از نوع يك هستند و بيشتر در كودكان ديده ميشود. در اين نوع، بيمار بايد روزانه انسولين تزريق كند.
نوع ۲: كه در آن بدن مقداري انسولين ميكند، ولي سلول‌ها به انسولين پاسخ نمي‌دهند. در حدود ۹۵-۹۰ درصد ديابت از نوع دو مي‌باشد. اين نوع ديابت بيشتر در مردان بالاي ۴۰ سال كه چاق هستند ديده ميشود. ميليون‌ها نفر از مردم در سرتاسر دنيا مبتلا به ديابت نوع دو هستند، ولي از وجود آن خبر ندارند.
نوع ديگري از اين بيماري، ديابت بارداري است. اين نوع ديابت در طي حاملگي و بدون سابقه ديابت ظاهر ميشود. ديابت بارداري بر روي رشد جنين اثر مي‌گذارد. ديابت بارداري باعث مشكلات تنفسي، ناهنجاري‌هاي مادرزادي براي جنين و زايمان زودرس براي مادر ميشود. در صورت عدم درمان ديابت بارداري، مادر در آينده به ديابت نوع دو مبتلا خواهد شد.
چگونه تشخيص دهيم ديابت داريم؟
افراد مبتلا به ديابت به صورت پيوسته علائم خاصي را تجربه مي‌كنند. اين علائم عبارتند از:
-
تشنگي شديد
-
تكرر ادرار
-
كاهش وزن
-
افزايش گرسنگي
-
تاري ديد
-
عدم تحرك
-
بي حسي يا سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها
-
تاول زدن مكرر پوست
-
عفونت لثه‌ها
-
خستگي شديد و بي دليل
ديابت نوع ۲ به آهستگي ايجاد شده و علائم كمتري نيز ايجاد ميكند. معمولا هنگام تشخيص ديابت نوع ۲، به‌طور متوسط ۵ سال از ابتلا به اين بيماري مي‌گذرد. در شروع، علائم شبيه ديابت نوع ۱ مي‌باشد، ولي چون به آهستگي ايجاد ميشود معمولا توجه بيمار را به خود جلب نمي‌كند.
ساير علائم ديابت نوع ۲ عبارتند از:
-
احساس سوزش و مور مور شدن در دست‌ها و پاها
-
تاخير در التيام زخم‌ها و بريدگي‌ها
-
عفونت‌هاي ادراري
-
ناتواني جنسي
چون تشخيص علائم ديابت نوع ۲ خيلي مشكل است، معمولا اين بيماري در آزمايشات چك آپ و يا دوره‌اي تشخيص داده مي‌شوند. درصد قابل ملاحظه‌اي از مردان كه بعلت ناتواني جنسي مراجعه مي‌كنند، پس از بررسي مشخص ميشود كه داراي بيماري ديابت نوع ۲ هستند كه از وجود آن مطلع نبوده‌اند. گا‌ها قند خون بيمار بالا است، ولي هنوز معيار‌هاي ديابت را ندارد كه به آن حالت پيش ديابت مي‌گويند. سرانجام درصد قابل ملاحظه‌اي از اين بيماران مبتلا به ديابت خواهند شد.
چه غذاهايي باعث بالا رفتن قند خون و ديابت مي‌شوند؟
يكي از مهم‌ترين عوامل در ايجاد ديابت نوع ۲، برنامه غذايي افراد است. ويژگي‌هاي غذايي كه اصولا براي خوردن انتخاب مي‌كنيم، مثل چرب بودن و يا شيرين بودن در ابتلا به ديابت تاثيرگذار است؛ بنابراين با رعايت يك رژيم غذايي سالم مي‌توان اين بيماري را كنترل و يا از آن جلوگيري كرد.
همچنين با شناسايي مواد غذايي نادرست مي‌توانيم از غذاهايي كه سبب بالا رفتن قند خون مي‌شوند مانند برنج، نان سفيد، ميوه‌هاي خشك و نوشيدني‌هاي ورزشي و انرژي‌زا دوري كنيم.
چه كساني به ديابت مبتلا مي‌شوند؟
هر كسي ممكن است به ديابت دچار شود. اما افرادي كه سابقه خانوادگي ديابت دارند، در خطر بيشتري هستند. از شاخص‌‌هاي ديگر افزايش خطر ابتلا به ديابت، چاقي، كلسترول بالا، فشار خون بالا و عدم تحرك بدني است.
خطر ابتلا به اين بيماري با بالا رفتن سن نيز بيشتر ميشود. افرادي كه بالاي ۴۰ سال سن و اضافه وزن دارند بيشتر در خطر ابتلا به ديابت هستند. با اين حال ابتلا به نوع ۲ اين بيماري در سنين پايين‌تر نيز در حال افزايش است. همانطور كه گفته شد ديابت بارداري در خانم‌هاي باردار نيز مي‌تواند منجر به ديابت نوع ۲ شود.
ديابت چه مشكلاتي ممكن است به‌وجود بياورد؟
ديابت متاسفانه مشكلات زيادي را ممكن است براي فرد مبتلا ايجاد كند. به‌همين دليل پيگيري و درمان اين بيماري از اهميت بالايي برخوردار است. دكتر كرماني در وب‌سايت خود اطلاعاتي درباره عوارض و خطرات ديابت ارائه كرده است كه در ادامه براي شما آورده‌ايم.
ديابت مشكلات زيادي را براي فرد مبتلا ايجاد ميكند مانند:
-
فشار خون بالا و كلسترول
-
مشكلات سلامت مغز
-
بيماري‌هاي لثه‌اي
-
مشكل در روابط جنسي
-
از دست دادن شنوايي
-
عفونت‌هاي پوستي
-
آپنه خواب و گرفتگي تنفس
-
مشكل بينايي
-
از دست دادن كليه
-
نوروپاتي: نوروپاتي يكي از شايع‌ترين مشكلات ديابت است. در ابتدا ممكن است هيچگونه علائمي از اين بيماري متوجه نشويد و فقط كمي در دست‌ها و پاها احساس مور مور شدگي يا بي حسي كنيد. اما نوروپاتي نهايتا موجب احساس درد، ضعف و مشكلات گوارشي ميشود؛ چون به عصب‌هايي حمله ميكند كه وظيفه كنترل دستگاه گوارش را دارند.
كنترل ضعيف مي‌تواند منجر به مشكلات پيچيده و بلندمدت شود. در اين ميان مشكلات ديگري ممكن است براي فرد مبتلا ايجاد شود كه بسيار جدي هستند مانند: حمله قلبي، سكته مغزي، نابينايي، از كار افتادن كليه و بيماري رگ‌هاي خوني كه مي‌تواند منجر به قطع عضو شود. اگر افراد بتوانند گلوكز خون خود را تا جاي ممكن در حد طبيعي نگه دارند، خطر بروز اين مشكلات را تا ۵۰ درصد كاهش مي‌دهند.
آيا مي‌توان از ديابت پيشگيري كرد؟
شايد يك روز چنين اتفاقي بيافتد. تحقيقات اخير نشان داده‌اند كه با انجام برخي كار‌ها مي‌توان از بروز نوع ۲ اين بيماري پيشگيري كرد. تغيير سبك زندگي مي‌تواند شروع ابتلا به بيماري يا شروع آن را به تاخير بياندازد. حتي با كاهش ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن و انجام روزانه ۳۰ دقيقه فعاليت فيزيكي به راحتي مي‌توان از ديابت نوع دو پيشگيري كرد.
درمان ديابت
تا اين‌جا با توضيحاتي كه خوانديد با بيماري ديابت آشنا شديد. حالا مي‌خواهيم درباره‌ي درمان ديابت صحبت كنيم. وب‌سايت فرارو توضيحاتي را در اين‌باره ارائه كرده است كه باهم مي‌خوانيم.
افراد مبتلا به اين بيماري به منظور تنظيم مصرف انسولين خود، بايد چندين بار در روز ميزان قند خون خود را كنترل كنند. آن‌ها اين كار را با آزمايش يك نمونه از خون انجام مي‌دهند. اين كار به كمك يك وسيله مخصوص (نيدل) نوك يك انگشت خود را سوراخ كرده و قطره كوچكي از خون را روي يك نوار تست قرار دهند. نوار تست به يك دستگاه به نام مانيتور گلوكز وارد ميشود. خواندن دقيق ميزان قند خون در عرض چند ثانيه توسط اين دستگاه صورت مي‌گيرد.
درمان ديابت نوع ۱ نياز به تزريق انسولين روزانه دارد. انسولين تزريقي باعث توليد انسوليني ميشود كه توسط بدن ساخته نمي‌شود. اكثر افراد مبتلا به ديابت نوع ۱ نياز به دو تا چهار تزريق از انسولين در روز دارند.
افراد مبتلا به ديابت بايد تمرينات ورزشي خود را به طور منظم داشته باشند. انجام ورزش و فعاليت‌هاي بدني از سلامت قلب و عروق خوني در افراد مبتلا به ديابت محافظت ميكند. علاوه بر اين، ورزش منظم براي كنترل قند خون مفيد است و سبب ميشود عضلات از گلوكز استفاده كنند و وزن بدن را در حالت ايده آل نگه دارند.
آن‌ها همچنين مي‌توانند با رعايت چند اصل ديابت خود را كنترل كنند كه عبارتند از:
-
داشتن رژيم غذايي سالم
-
فعاليت جسماني مداوم
-
مصرف منظم دارو ها
افراد مبتلا به ديابت بهتر است از پزشك خود بپرسند چه مقدار و چه زماني را براي ورزش كردن براي كنترل هر چه بهتر ديابت خود صرف كنيد.
آشنایی با هاردباکس
تجربه سفر یک روزه به تهران
نحوه انتخاب و خرید پلکسی رنگی برای تابلوسازی
مقالات برگزیده سلامت - تیرماه ۱۴۰۲